Słowniczek środków stylistycznych

Klasa IV

Środek	Definicja	Przykład
epitet	wyraz określający rzeczownik	lata młode (J. Słowacki, Testament mój)
metafora (przenośnia)	wyrażenie mające, obok znaczenia dosłownego, znaczenie niedosłowne, ukryte	Nie zostawiłem tutaj żadnego dziedzica […] dla mojej lutni… (J. Słowacki, Testament mój)
onomatopeja (wyraz dźwię- konaśladowczy)	wyraz naśladujący naturalne dźwięki	Buch – jak gorąco! Uch – jak gorąco! (J. Tuwim, Lokomotywa)
porównanie	zestawienie dwóch elementów podobnych pod jakimś względem	A kiedy trzeba, na śmierć idą po kolei, Jak kamienie, przez Boga rzucane na szaniec! (J. Słowacki, Testament mój)

Klasa V

animizacja (ożywienie)	nadanie przedmiotom bądź zjawiskom cech istot żywych	Widzę otchłań, co skomląc w gęstwinie się miota. (B. Leśmian, Otchłań)
apostrofa	bezpośredni zwrot do adresata	Lecz wy, coście mnie znali, w podaniach przekażcie… (J. Słowacki, Testament mój)
personifikacja (uosobienie)	przedstawienie zwierząt, roślin, zjawisk itp. jako ludzi	Tak się matkom wypłaca świat, gdy proch odniesie… (J. Słowacki, Testament mój)
powtórzenie	celowe posłużenie się tym samym wyrazem lub wyrażeniem kilka razy	I biedne serce moje spalą w aloesie, I tej, która mi dała to serce, oddadzą… (J. Słowacki, Testament mój)
zdrobnienie	wyraz utworzony od innego wyrazu, oznaczający, że coś jest mniejsze, albo wyrażający pozytywny stosunek mówiącego do tego czegoś	zostawiam maleńką tu drużbę (J. Słowacki, Testament mój)
zgrubienie	wyraz utworzony od innego wyrazu, oznaczający, że coś jest większe, albo wyrażający negatywny stosunek mówiącego do tego czegoś	Takie ze mnie autorzysko, że nie cierpię zdrobnień. (J. Jarniewicz, Ołowiany wierszyk)

Klasa VI

anafora	powtórzenie tego samego wyrazu lub wyrażenia na początku kolejnych wersów w wierszu lub na początku kolejnych zdań w tekście napisanym prozą	To ja, Kasandra. A to jest moje miasto pod popiołem, A to jest moja laska i wstążki prorockie, A to jest moja głowa pełna wątpliwości. (W. Szymborska, Monolog dla Kasandry)
pytanie retoryczne	pytanie zadane nie w celu uzyskania odpowiedzi, lecz skłonienia odbiorcy do przemyśleń	Iść?… taką obojętność, jak ja, mieć dla świata? (J. Słowacki, Testament mój)

Klasa VII

neologizm	nowy wyraz (połączenie wyrazowe) dotychczas niewystępujący w języku, tworzony na potrzeby, na przykład, utworu literackiego	Dusiołek = dusić + osiołek/potworek (B. Leśmian, Dusiołek)
oksymoron	zestawieniu ze sobą dwóch sprzeczności, np. w celu uwydatnienia ich podobieństwa	suchy ocean (A. Mickiewicz, Stepy akermańskie)